Złamanie kostki to jedno z najczęściej występujących urazów ortopedycznych, które może wymagać długotrwałej rehabilitacji. Aby odzyskać sprawność, zalecane są wówczas odpowiednie techniki wspomagające powrót do pełnej aktywności fizycznej. Jakie ćwiczenia są rekomendowane po złamaniu kostki?
Czym skutkuje złamanie kostki?
Złamanie kostki bocznej to uraz, który polega na przerwaniu ciągłości kości tworzących staw skokowy, najczęściej kości strzałkowej, piszczelowej lub obu jednocześnie. Uraz ten jest zwykle wynikiem bezpośredniego upadku, skręcenia lub przeciążenia stawu skokowego.
Skutkiem złamania są głównie ból, obrzęk, ograniczenie ruchomości oraz konieczność unieruchomienia stawu na pewien czas, co prowadzi do osłabienia mięśni i ograniczenia funkcji motorycznych.
Czas powrotu do pełnej sprawności po złamaniu kostki najczęściej wynosi od 3 do 6 miesięcy.
Rehabilitacja po złamaniu kostki
Rozpoczęcie rehabilitacji zaraz po ustabilizowaniu złamania kostki pozwala na szybkie przywrócenie pełnego zakresu ruchu stopy oraz zmniejsza ryzyko powikłań, takich jak zanik mięśni czy zesztywnienie stawu.
Proces rehabilitacji po złamaniu kostki składa się z kilku etapów, z których każdy ma na celu stopniowe przywracanie sprawności kostki oraz naukę chodzenia. Jakie ćwiczenia po złamaniu kostki są zalecane?
Faza unieruchomienia – 0-6 tygodni
W tej fazie staw skokowy jest zazwyczaj unieruchomiony w gipsie lub ortezie, co ma na celu stabilizację złamania i wspiera proces gojenia kości.
Głównym celem fizjoterapii w tym okresie jest kontrola bólu i obrzęku, a także utrzymanie siły i elastyczności mięśni kończyny górnej i dolnej poprzez ćwiczenia izometryczne. Ważne jest też, aby pacjent w miarę możliwości utrzymywał aktywność innych części ciała, co zapobiega osłabieniu całego organizmu.
Wczesna faza mobilizacji – 6-12 tygodni
Po zdjęciu unieruchomienia pacjent zaczyna pracować nad przywróceniem pełnej ruchomości stawu skokowego. Początkowo są to ćwiczenia bierne i czynne w zakresie możliwego ruchu, które mają na celu poprawę elastyczności tkanek miękkich i stawu. Wprowadza się również ćwiczenia wzmacniające mięśnie łydki, stopy oraz mięśnie stabilizujące staw skokowy.
Na tym etapie kluczowe jest unikanie przeciążenia stawu, dlatego intensywność ćwiczeń jest stopniowo zwiększana.
Ćwiczenia równowagi i stabilizacji – 12-16 tygodni
Po odzyskaniu podstawowej ruchomości kostki, rehabilitacja koncentruje się na ćwiczeniach równowagi i stabilizacji (propriocepcji), które mają na celu poprawę czucia głębokiego i stabilizację uszkodzonego stawu. Jakie ćwiczenia po złamaniu kostki bocznej są prowadzone na tym etapie?
Do przywrócenia pełnej kontroli nad stawem skokowym zaleca się ćwiczenia na niestabilnym podłożu, takie jak chodzenie po piasku, korzystanie z poduszek sensomotorycznych lub ćwiczenia na platformach balansowych.
Ćwiczenia funkcjonalne – od 16 tygodnia
Ostatni etap rehabilitacji to przywracanie pełnej funkcji kostki poprzez ćwiczenia funkcjonalne, które naśladują codzienne czynności.
Wprowadza się ćwiczenia z obciążeniem, skoki, biegi oraz inne ćwiczenia dynamiczne, które mają na celu przygotowanie pacjenta do pełnej aktywności sportowej lub zawodowej.
Jak przebiega nauka chodzenia po złamaniu kostki?
Nauka chodzenia jest istotnym elementem rehabilitacji po złamaniu kostki, szczególnie gdy pacjent przez długi czas nie obciążał kończyny. Jak odbywa się nauka chodzenia po złamaniu kostki?
W początkowych etapach pacjent korzysta z kul, aby odciążać uszkodzoną kończynę. W miarę postępu rehabilitacji i poprawy siły oraz stabilności stawu, stopniowo zmniejsza się wsparcie na kulach, aż do momentu, gdy pacjent jest w stanie samodzielnie chodzić bez pomocy.
Technika chodu, którą stosuje pacjent, powinna być nadzorowana przez fizjoterapeutę, aby uniknąć kompensacyjnych wzorców ruchowych, które mogą prowadzić do dodatkowych problemów, takich jak ból pleców czy przeciążenie zdrowej nogi.
W jakich butach uczyć się chodzenia po złamaniu kostki?
Również bardzo ważne są wtedy odpowiednie buty pooperacyjne, które umożliwiają ustabilizowanie nogi i wspierają rekonwalescencję. Stosuje się wtedy buty pooperacyjne, określane również jako orteza stopowo-goleniowa, buty marszowe lub buty walker.
Są one wykonane z twardego plastiku tworzącego ramę i wkładki wewnętrznej. Zapewniają przez to stabilizację i przepływ powietrza, ułatwiając mobilność.
