Skolioza jest jedną z najczęściej diagnozowanych wad kręgosłupa. Nieleczona może prowadzić do powstania poważnych powikłań. Czym jest skolioza? W jaki sposób jest ona diagnozowana? Jakie są skuteczne metody jej leczenia?
Czym jest skolioza?
Wady kręgosłupa mogą przybierać różne formy. Jedną z nich jest skolioza, która potocznie określana jest jako boczne skrzywienie kręgosłupa. Co to jest skolioza?
Termin ten odnosi się do trójpłaszczyznowej deformacji kręgosłupa, przy czym kąt skrzywienia jest większy od 10 stopni. Skrzywienie trójpłaszczyznowe oznacza, że kręgosłup jest skrzywiony w trzech płaszczyznach:
1. Płaszczyźnie czołowej – jako boczne skrzywienie kręgosłupa,
2. Płaszczyźnie strzałkowej – jako lordoskolioza i kifoskolioza,
3. Płaszczyźnie poprzecznej – jako rotacja i torsja kręgów.
W rezultacie skolioza prowadzi do deformacji, w której kręgosłup ma formę litery S lub odwróconej litery S, co wpływa na zachwianie stabilnością tułowia i ruchomością kończyn.
Rodzaje skoliozy
Skoliozę podzielić można na kilka rodzajów, między innymi pod kątem wieku, w którym do niej doszło, miejsca jej rozwoju oraz przyczyny powstania.
Podział skoliozy pod względem wieku:
– Wczesnodziecięca – do jej rozwoju dochodzi do 3 roku życia,
– Dziecięca – rozwija się pomiędzy 3 a 10 rokiem życia,
– Młodzieńcza – powstaje w okresie dojrzewania,
– Dorosłych – rozwija się u osób dorosłych.
Podział skoliozy pod względem miejsca jej powstania:
– Skolioza piersiowa – rozwija się w odcinku piersiowym kręgosłupa,
– Skolioza odcinka piersiowego i lędźwiowego – pojawia się na granicy tych dwóch odcinków,
– Skolioza lędźwiowa – rozwija się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
– Skolioza lewostronna, lewowypukła – powoduje zniekształcenie w kierunku strony lewej,
– Skolioza prawostronna, prawowypukła – zniekształcenie skierowane jest do strony prawej.
Podział skoliozy pod względem jej pochodzenia:
– Skolioza idiopatyczna – najczęstsza forma skoliozy, która nie ma określonego pochodzenia, zwykle diagnozowana u dzieci i młodzieży podczas intensywnego wzrostu,
– Skolioza neuropochodna – związana z nieprawidłową pracą układu nerwowego, może mieć formę porażenną wiotką, spastyczną, wrodzoną,
– Skolioza mięśniopochodna – związana z nieprawidłowym działaniem mięśni, między innymi może być wrodzona, może być efektem dystrofii mięśni,
– Skolioza kostnopochodna – powiązana z nieprawidłową budową i strukturą kośćca, na przykład może być wrodzona, układowa, torakopochodna.
Podział skoliozy pod względem jej stopnia zaawansowania:
– Stopień I – skrzywienie o kącie do 30 stopni,
– Stopień II – skrzywienie o kącie 30-60 stopni,
– Stopień III – skrzywienie o kącie 60-90 stopni,
– Stopień IV – skrzywienie o kącie ponad 90 stopni.
Jakie są przyczyny skoliozy?
Skolioza może mieć zróżnicowane przyczyny, do których zaliczane są między innymi:
– Okres intensywnego wzrostu u dzieci i młodzieży,
– Częste przyjmowanie nieprawidłowej postawy,
– Brak ruchu,
– Zaburzenia równowagi,
– Schorzenia neurologiczne,
– Dystrofia mięśniowa,
– Porażenie mózgowe,
– Różna długość kończyn,
– Guzy kości,
– Zrosty żeber,
– Powikłania po chorobie Heinego-Medina,
– Przepuklina krążka międzykręgowego,
– Zwyrodnienia stawów.
Skolioza – objawy
Główne objawy skoliozy to w szczególności:
– Wystające łopatki,
– Nierówno położone łopatki,
– Nierówne wcięcia w talii po lewej i prawej stronie,
– Nierówne ramiona i biodra,
– Rotacja kręgosłupa albo tułowia, czyli ich obrót,
– Zauważalne wygięcie kręgosłupa w bok,
– Garb żebrowy, czyli widoczny garb po jednej stronie pleców,
– Bóle pleców,
– W zaawansowanej postaci jedna noga krótsza od drugiej.
Jeśli skolioza nie jest leczona, może ona powodować nie tylko dolegliwości bólowe, zaburzenia ruchomości, ale także może powodować nadmierny ucisk na narządy wewnętrzne, prowadząc do niewydolności oddechowej i krążeniowej.
Leczenie skoliozy – jakie metody są skuteczne?
Obecnie leczenie skoliozy możliwe jest na różne sposoby, zależnie od jej przyczyny oraz stopnia zaawansowania. Najczęściej stosowane są:
Ćwiczenia korekcyjne
Stosowane w przypadku nieznacznych skrzywień kręgosłupa. Dobre efekty daje prowadzenie ćwiczeń o charakterze rozciągającym i wzmacniającym kręgosłup. Najlepiej prowadzić je pod okiem fizjoterapeuty.
Gorsety ortopedyczne
W przypadku skoliozy II i wyższego stopnia stosowany jest gorest ortopedyczny do leczenia deformacji, który także określany jest jako gorset kokrecyjny albo orteza. Tego typu gorset koryguje kręgosłup, pozwalając na jego poprawne ustawienie. Ortezy kręgosłupa są noszone przez zaleconą przez lekarza liczbę godzin za dnia albo w nocy.
Istnieje możliwość otrzymania dofinansowania do zakupu gorsetu. Jak wygląda refundacja NFZ? Konieczne jest uzyskanie zlecenia od lekarza, które następnie można zrealizować w sklepie medycznym. Wysokość dofinansowania wynosi 90% dla dorosłych oraz 100% dla dzieci z limitem 260 złotych.
Wkładki ortopedyczne
Stosowane w przypadku asymetrii kończyn dolnych w celu wyrównania ich długości, gdy skrzywienie spowodowane jest skróceniem jednej z nóg.
Leczenie operacyjne
Zabiegi stosowane są w przypadku znacznej skoliozy o stopniu III oraz IV. Polegają one głównie na wszczepieniu w kręgosłup specjalnych implantów podtrzymujących go we właściwej pozycji.
